بهداشت دهان نوزاد پس از تولد
خیلی از والدین تصور می‌کنند تا زمانی که دندان‌های نوزاد بیرون نزده، نیازی به مراقبت از دهانش نیست. اما واقعیت اینه که بهداشت دهان و دندان از همان روزهای اول تولد شروع می‌شه. مراقبت زودهنگام نه‌تنها به جلوگیری از عفونت‌ها کمک می‌کنه، بلکه زمینه‌ساز عادت‌های سالم برای آینده هم هست.
چرا بهداشت دهان نوزاد مهم است؟
نوزادان هم مثل بزرگسالان در معرض باکتری‌ها و قارچ‌ها قرار دارند. دهان نوزاد ممکنه به‌ظاهر بی‌دندان باشه، اما بزاق، زبان، لثه‌ها و حتی سقف دهان هم می‌تونن میزبان میکروب‌هایی بشن که بعداً باعث پوسیدگی دندان یا عفونت‌های قارچی مثل برفک می‌شن.
حتی تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک، محیط دهان رو مرطوب و مستعد رشد باکتری‌ها نگه می‌داره. پس رعایت بهداشت دهانی نوزاد از همان ابتدا، قدمی مهم در مسیر سلامت کلی کودک محسوب می‌شه.
مراحل صحیح مراقبت از دهان نوزاد
1. تمیز کردن لثه‌ها پیش از رویش دندان
از زمان تولد تا رویش اولین دندان (معمولاً ۶ ماهگی)، باید لثه‌های نوزاد رو با یک پارچه نخی تمیز و مرطوب تمیز کرد. این کار رو حداقل یک بار در روز انجام بدین، مخصوصاً بعد از تغذیه شبانه. این روش ساده باعث کاهش باکتری‌ها و عادت دادن کودک به مراقبت دهانی می‌شه.
2. استفاده از گاز استریل یا انگشتی سیلیکونی
برخی والدین از گاز استریل پیچیده‌شده دور انگشت استفاده می‌کنن، بعضی دیگه هم از مسواک‌های انگشتی سیلیکونی مخصوص نوزاد استفاده می‌کنن. این ابزارها کمک می‌کنن راحت‌تر لثه‌ها و زبان کودک تمیز بشه.
3. پیشگیری از برفک دهان
برفک دهان یک عفونت قارچی رایجه که در نوزادان زیر ۶ ماه شایع‌تره. این بیماری معمولاً به‌صورت لکه‌های سفید روی زبان و لثه‌ها دیده می‌شه. برای پیشگیری از برفک، باید بعد از هر بار شیر دادن، دهان نوزاد تمیز بشه و در صورت مشاهده علائم، به پزشک مراجعه کرد.
بیشتر بخوانید : اصلاح طرح لبخند اصفهان
اولین دندان نوزاد؛ چه زمانی و چه باید کرد؟
بیشتر نوزادان بین ۶ تا ۱۰ ماهگی، اولین دندان‌شون رو درمی‌آرن. این دندان معمولاً یکی از دندان‌های جلوی فک پایینه. وقتی دندان بیرون می‌زنه، بهتره از مسواک نرم مخصوص نوزاد (بدون خمیر دندان) استفاده بشه و روزی دو بار دندان رو با ملایمت مسواک زد.
بعد از یک سالگی، می‌تونید مقدار بسیار کمی خمیردندان فلورایددار (به‌اندازه یک دانه برنج) استفاده کنید؛ البته فقط در صورتی که کودک بتونه اون رو قورت نده.
تغذیه و تأثیرش بر بهداشت دهان نوزاد
1-شیر مادر و شیر خشک
شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزاده، اما حتی اون هم قند لاکتوز داره که می‌تونه زمینه‌ساز رشد باکتری‌ها بشه. شیر خشک هم معمولاً شیرین‌تره. بنابراین پس از تغذیه، به‌خصوص تغذیه شبانه، دهان نوزاد حتماً تمیز بشه.
2-شیشه شیر شبانه؛ عادت خطرناک
یکی از دلایل پوسیدگی زودرس دندان در کودکان، خوابیدن با شیشه شیر در دهانه. قند باقی‌مونده روی دندان‌ها در طول شب باعث فعالیت شدید باکتری‌ها و پوسیدگی زودهنگام می‌شه. این نوع پوسیدگی به «پوسیدگی شیشه‌ای» معروفه و باید جدی گرفته بشه.
بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت دندان اصفهان
مراقبت از زبان نوزاد
زبان هم مثل لثه‌ها نیاز به تمیز کردن داره، چون ممکنه شیر و بزاق روی اون جمع بشه و به‌مرور باعث ایجاد لکه‌های سفید یا بوی بد بشه. برای تمیز کردن، می‌تونید از گاز مرطوب یا مسواک انگشتی استفاده کنین و زبان رو به‌آرامی پاک کنین.
چه زمانی باید کودک رو نزد دندانپزشک برد؟
انجمن دندانپزشکی کودکان آمریکا توصیه می‌کنه اولین ویزیت دندانپزشکی حداکثر تا یک‌سالگی یا شش ماه بعد از رویش اولین دندان انجام بشه. این ویزیت باعث می‌شه مشکلات احتمالی زود تشخیص داده بشن و کودک با فضای دندانپزشکی آشنا بشه.
اشتباهات رایج در بهداشت دهان نوزاد
-
استفاده زودهنگام از خمیر دندان بزرگسالان: این محصولات معمولاً فلوراید زیادی دارن و بلع اون‌ها می‌تونه برای کودک مضر باشه.
-
مسواک نزدن دندان‌های شیری: بعضی فکر می‌کنن چون دندان شیری موقته، مراقبت نمی‌خواد. اما پوسیدگی دندان شیری می‌تونه روی دندان‌های دائمی هم اثر بذاره.
-
نظافت نکردن لثه پیش از دندان درآوردن: عادت به مراقبت دهانی باید از روزهای اول ایجاد بشه.
چند نکته کاربردی برای والدین تازه‌کار
-
همیشه دست‌هاتون رو قبل از تمیز کردن دهان کودک بشورید.
-
از پارچه نخی یا گاز استریل نرم استفاده کنید؛ نه دستمال مرطوب یا پنبه.
-
هرگز به نوزاد شکر یا عسل ندید، مخصوصاً روی پستانک.
-
در صورت بوی بد دهان نوزاد، لکه‌های سفید روی زبان یا زخم، با پزشک مشورت کنید.
-
از سن مناسب، کودک رو به نوشیدن آب بین وعده‌های شیر عادت بدین تا دهانش شسته بشه.
- بیشتر بخوانید: بلیچینگ دندان اصفهان
نتیجه‌گیری؛ شروعی زودهنگام برای لبخندی همیشگی
بهداشت دهان نوزاد موضوعی ساده اما فوق‌العاده مهمه. خیلی از مشکلات دهانی کودکان در آینده، ریشه در همین ماه‌های ابتدایی دارن. با رعایت چند نکته ساده، می‌تونید آینده سلامت دهان و دندان کودک‌تون رو تضمین کنید.
همیشه به یاد داشته باشید: دهانی تمیز، لبخندی سالم، آینده‌ای روشن‌تر برای فرزند شماست.
