در این مطلب از سایت خانم دکتر فاطمه حیدری جراح دندانپزشک اصفهان به دلایل تغییر رنگ دندان ها که باید بدانیم… می پردازیم.
علل تغییر رنگ دندانها را میتوان به ۲ دسته عمده شامل
۱- عوامل خارجی
۲- عوامل درونی مادرزادی و سیستمیک تقسیم بندی کرد.
همچنین می توان علل تغییر رنگ دندان ها را براساس تغییرات سطحی که فقط سطح مینا را تحت تأثیر قرار می دهد و عواملی که باعث ایجاد تغییر رنگ در ساختمان دندان می شود و عواملی که در ارتباط با افزایش سن می باشند تقسیم بندی کرد
تغییرات سطحی که فقط سطح مینا را تحت تأثیر قرار می دهند
این تغییرات توسط استفاده عادتی غذاهای شدید رنگی و با نوشیدنیهای رنگی مانند چای و قهوه ایجاد شده و همه این مواد می توانند باعث تغییر رنگهای قهوه ای با سپاه شوند. استفاده از نیکوتین نیز می تواند باعث ایجاد تغییر رنگ سطحی تیره شود. استفاده از تنباکو. سیگار یا پیپ باعث تغییر رنگ قهوه ای مایل به زرد تا سیاه میشود که معمولا در ناحیه سر دندان ها بوده و اساسا بر روی سطوح لینگوال میباشد. برای برطرف نمودن این تغییر رنگهای سطحی چنانچه به درون مینا نفوذ نکرده باشند یک پروفیلاکسی دقیق و کامل با استفاده از خمیرهای ساینده کفایت میکند ولی چنانچه بر اثر میکروکرکھا (ترکهای کوچک روی سطح مینا) و یا نقص های مینایی، مواد رنگی (stain ) به درون دندان نفوذ کرده باشد، عمل بلیچینگ تأثیر بیشتری خواهد داشت.
ب – تغییر رنگ در ساختمان دندان: از عواملی که باعث تغییر رنگ در ساختمان دندان (مینا و عاج) مبشوند به طور کلی عبارتند
تجویز سیستمیک بعضی از داروها
برای اولین بار اثر نامطلوب برخی داروها در زمان شکل گیری دندان در اواخر دهه ۱۹۵۰ توسط دندان پزشکان تشخیص داده شد. در این زمان تعداد زیادی از جوانان به علت مصرف آنتی بیوتیک تتراسایکلین دندانهای زرد، قهوه ای و یا خاکستری داشتند. اولین تشخیص مطمئن در یک مطالعه بیماران Cystic Fibrosis گزارش شد. در این بیماری تتراسایکلین یکی از موثرترین داروها در کنترل عفونت ثانوی دستگاه تنفس میباشد. شدت نفوذ مواد رنگی به نوع تتراسایکلین مصرفی، به مدت زمان مصرف و به مرحله شکل گیری دندان در زمان استفاده دارو بستگی دارد.
در واقع، تتراسایکلین نگرش عمیقی به دندانپزشکان در مورد مکانیسمی که در طی آن داروها باعث تغییر رنگهای داخلی میشوند داد. حساسترین زمان برای تغییر رنگ دندانها توسط تتراسایکلین زمان شکل گیری دندان میباشد، که این زمان از سه ماهه دوم جنینی شروع شده و تا تقریبا هشت سالگی ادامه دارد.
اعتقاد بر اینست که مولکولهای تتراسایکلین طی کلسیم گیری دندان به درون دندان نفوذ کرده و این عمل احتمالا از طریق پیوند با کلسیم میباشد که باعث تشکیل تتراسایکلین ارتو فسفات میگردد
تغییر رنگ هنگامی اتفاق می افتد که این دندانها در معرض نور خورشید قرار می گیرند به همین دلیل است که سطح لیبال دندانهای قدامی زودتر تیره شده به رنگ خاکستری با قهوه ای در می آیند، در حالیکه دندانهای مولا برای مدت زمان طولانی تر زرد باقی می مانند.
تغییر رنگ دندان بر اثر مصرف بیش از حد فلوراید
Black و Mekay ارائه دهنده اولین توصیف کلینیکی فلوئوروزیس در سال ۱۹۱۶ بودند، ولی نقش فلوراید در بروز این نقص ۱۵ سال بعد کشف شد.
نوشیدن آبی که مقدار فلوراید آن بیش از یک الی دو PPM باشد، میتواند باعث تغییرات متابولیکی در سلولهای آملوبلاست کودکان شود و این ممکن است منجر به ماتریکس ناقص و کلسیفیکاسیون نادرست گردد. استفاده از محصولات فلوراید مانند مایع شستشوی دهان و ویتامین ها در مناطقی که غلظت فلوراید آن مناسب باشد ممکن است باعث افزایش این مسئله گردد
دندانهایی که تحت تأثیر فلوراید قرار گرفته اند معمولا دارای سطحی شفاف و شیشه ای بوده، ممکن است به سفیدی کاغذ به نظر برسند و ممکن است نواحی زرد، قهوه ای و یا حتی سیاه در هر قسمت از دندان داشته باشند. موفقیت بلیچینگ در این مورد بستگی به شدت و درجه فلوئوروزیس دارد که با vital bleaching انجام می پذیرد. اگر تغییر رنگ دندان با حفره
حفره شدن و نقص های سطحی دیگر همراه باشد سفید کردن به عنوان یک درمان مفید جانبی قبل از ونیر (veneer) کردن و یا bonding در نظر گرفته میشود. در صورتیکه فلوئوروزیس باعث از دست دادن شدپد مینا (نقص شدید مینا) شده باشد، نباید از بلیچینگ استفاده کرد.
تغییر رنگ براثر مشکلات سیستمیک خاص
گروهی از مشکلات سیستمیک که تغییر رنگ به علت نفوذ پیگمان رنگی طی تکامل دندان را بوجود می آورند به قرار زیر است
زردی یا یرقان – دندانهای شیری سبز مایل به آبی یا قهوه ای توسط بیلیروبین در کودکانی که در دوران شیرخوارگی به یرقان مبتلا شده دیده می شود.
اریتروبلاستوز جنینی: دندانهای متمایل به قهوه ای خاص بر اثر تخریب گلبولهای قرمز در أثر ناسازگاری فاکتور Rh مادر و جنین
مرگ پالپ :
عوامل مکانیکی، شیمیائی و یا باکتریایی می توانند باعث مرگ پالپ شوند که متعاقب آن دندان براثر اجزاء رنگی که طبیعت آنها ناشناخته است دچار تغییر رنگ میشود. این نوع را میتوان با استفاده از non vital bleaching اصلاح کرد
خونریزی داخل پالپی:
معمولا براثر تروما به دندان ایجاد میشود که متعاقب آن رگهای خونی پالپ پاره شده و گلبولهای قرمز خارج از رگ همولیز شده و هموگلوبین آزاد میشود و در اثر تجنبه تدریجی هموگلوبین آهن آزاد میشود و از ترکیب آهن زاد شده از گلبول قرمز و سولفید هیدروژن، سولفید آهن که ماده ای سیاه رنگ است حاصل می آید . اگر پالپ دچار نکروز شود. تغییر رنگ باقی خواهد ماند و با non vital bleaching قابل اصلاح میباشد ولی اگر پالپ زنده باشد امکان برگشت و اصلاح خود بخود تغییر رنگ وجود دارد.
تغییر رنگ دندانها بر اثر افزایش سن:
تغییرات در رنگ دندان، همچنین در شکل و ماهیت دندان تقریبا جزء اجتناب ناپذیر افزایش سن میباشد. بیشتر دندانهای تازه تشکیل شده دارای مینای ضخیم می باشند. این مینا نشان دهنده رنگ اصلی عاج که در زیر قرار دارد نمیباشد . افزایش سن معمولا باعث نازک شدن مینا میگردد. این نازک شدن ممکن است باعث شود سطح فیسبال دندان صاف به نظر برسد و تدریج به علت از دست دادن لایه نیمه شفاف مینا تغییر رنگ حاصل گردد. همزمان با نازک شدن مینا، شکل گیری عاج ثانویه بیش از پیش مسئله را تشدید میکند. ترکیب مینای کمتر و عاج تیره تر و مات تر باعث تشکیل یک دندان به ظاهر پیرتر میشود با وجود این در صورتی که در این دندانها تغییر رنگهایی مشاهده شود و در ضمن سائیدگی مینا نیز زیاد نباشد بلیچینگ می تواند یک درمان موثر واقع شود.
دكتر فاطمه حيدری
جراح -دندانپزشک
جهت کسب اطلاعات تماس دکتر فاطمه حیدری به بخش تماس با ما سایت مراجعه نمایید.
دوستان عزیز می توانید از طریق بخش دیدگاه ها سوالات دندانپزشکی خود را از خانم دکتر فاطمه حیدری بهترین دندانپزشک اصفهان بپرسید.
